اسکولیوز( انحراف طرفی ستون مهره ها) scoliosis

دوره آموزش فنی و حرفه ای ماساژ تایاسکولیوز عبارت است از انحراف طرفی ستون مهره ها، به نحوی که زوائد شوکی مهره ها به سمت تقعر و بدنه مهره ها به سمت تحدب چرخش پیدا می کند. این وضعیت همیشه غیر طبیعی محسوب می شود، یکی از شایع ترین تغییر شکل های ستون فقرات است.
اگر ستون مهره ها به هر علتی از وضعیت صاف خارج شود و انحراف طرفی پیدا کند، اسکولیوز ایجاد شده است. اسکولیوز یک ناهنجاری است که در سنین طفولیت و نوجوانی ایجاد می شود و در سنین بالا نیز پایدار می ماند. میزان شیوع در دختران پنج برابر بیشتر از پسران است.

ماساژ یومی هوانواع اسکولیوز
۱٫ مادرزادی
فرد به هنگام تولد دارای ناهنجاری مهره ای بوده و ستون فقرات وی انحراف جانبی دارد.
۲٫ اکتسابی
اسکولیوزهایی که فرد در طول دوران زندگی تحت تاثیر عوامل مختلف به آن دچار می شود.
تقسیم بندی اسکولیوز براساس قابل اصلاح بودن یا نبودن آن
۱٫ اسکولیوزهای متحرک( وضعیتی، عملکردی، غیرثابت، غیرساختمانی)
این اسکولیوزها با انجام حرکات اصلاحی، قابل اصلاح می باشند این نوع اسکولیوزها پیشرفت کننده نیستند و باعث تغییر شکل ساختمانی مهره ها و یا دیسک بین مهره ای نمی شوند.
۲٫ اسکولیوزهای ساختمانی( ثابت)
اسکولیوزی که با استفاده از حرکات اصلاحی قابل اصلاح نباشند.
تقسیم بندی اسکولیوزها براساس محل قرارگیری برجسته ترین نقطه قوس
اسکولیوز گردنی
برجسته ترین نقطه قوس بین مهره اول گردن( اطلس) تا ششمین مهره گردن قرار دارد.
۲٫ اسکولیوز گردنی- پشتی
برجسته ترین نقطه قوس بین مهره هفتمین مهره گردن تا اولین مهره پشتی قرار دارد.
۳٫ اسکولیوز پشتی
برجسته ترین نقطه قوس بین مهره دوم پشتی تا یازدهمین مهره پشتی قرار دارد.
۴٫ اسکولیوز پشتی-کمری
برجسته ترین نقطه قوس بین مهره دوازده پشتی تا مهره اول کمری قرار دارد.
۵٫ اسکولیوز کمری
برجسته ترین نقطه قوس بین مهره دوم کمری تا مهره چهارم کمری قرار دارد.
۶٫ اسکلیوز کمری-خاجی
برجسته ترین نقطه قوس بین مهره ‍‍پنجم کمری تا مهره اول ساکروم قرار دارد.
تقسیم بندی اسکولیوزها براساس تعداد قوس ها
۱٫ اسکولیوز ساده
اسکولیوزهایی که فقط یک قوس دارند.
۲٫ اسکولیوز مرکب
اسکولیوزهایی که دو یا سه قوس دارند، یکی از قوس ها اولیه و بقیه جبرانی محسوب می شوند. قوس اولیه از بقیه قوس ها بزرگتر است، تعداد مهره ها در قوس اصلی با بالا رفتن سن افزایش می یابد.

تقسیم بندی اسکولیوز براساس نظر کاب
گروه اول
اسکولیوزهایی با منشا عضلانی قرار می گیرند که بر اثر رشد و تکامل ناکافی بافت های بافت های عضلانی و رباط ها ایجاد می شوند، اسکولیوزهای ناشی از نرمی استخوان نیز در این گروه قرار میگیرند.
گروه دوم
اسکولیوزهایی با منشا عصبی قرار دارند که پس از بیماری های عصبی نظیر فلج اطفال و ضایعه نخاعی ایجاد می شوند. اسکولیوزهایی که در پی تغییرات فرسایشی دیسک بین مهره ای و فشردگی ریشه اعصاب ایجاد می شوند، در این گروه قرار می گیرند.
گروه سوم
اسکولیوزهایی که در اثر تغییرات تکاملی مهره ها و دنده ها ایجاد می شوند، در این گروه جا دارند.
گروه چهارم
شامل اسکولیوزهایی با منشا ضایعات قفسه سینه می باشد.
گروه پنجم
شامل اسکولیوزهایی با علت ناشناخته است.
تقسیم بندی اسکولیوزهای ساختمانی براساس علت، محل و اندازه آنها
۱٫ اسکولیوز با علت ناشناخته Idiopathic Scoliosis
الف) اسکولیوز با علت ناشناخته نوزادان( از بدو تولد تا سه سالگی): شامل دو نوع تحلیل رونده و پیشرونده است.
ب) اسکولیوز با علت ناشناخته در کودکان( ازسه سالگی تا ده سالگی)
ج) اسکولیوز با علت ناشناخته بالغین( بیش از ده سال)
۲٫ اسکولیوز عصبی عضلانی
الف) اسکولیوزهایی که منشا عصبی دارند
شامل ضایعات مغزی نظیر فلج مغزی و ضایعات نخاعی نظیر فلج اطفال است.
ب) اسکولیوز هایی که منشا عضلانی دارند
بیماری های عضلانی
۳٫ اسکولیوزهای مادرزادی
نقص در تشکیل مهره( مهره های لبه دار- نیم مهره) و اشکال در جداشدن اجزای تشکیل دهنده مهره است.
۴٫ ضربه
نظیر شکستگی و یا ضربات و صدمات ناشی از اعمال جراحی است.
۵٫ بیماری های روماتیسمی
۶٫ کوتاهی بافت های نرم در مناطق غیر از ستون فقرات
۷٫ عفونت های استخوان
۸٫ بیماری های متابولیکی
نظیر نرمی استخوان( راشیتیسم) است.
۹٫ بیماری های مربوط به مفصل کمری- خاجی
نظیر جابجایی مهره ها روی یکدیگر است.
علل پدید آمدن اسکولیوزهای وضعیتی
۱٫ کوتاهی عضلات دورکننده ران
این کوتاهی سبب افتادگی لگن در سمت عضلات کوتاه شده می شود و به دنبال آن اسکولیوز در ستون مهره ها شکل میگیرد، شروع اسکولیوز از ناحیه کمری-خاجی است.
۲٫ کوتاهی عضلات نزدیک کننده ران در یک پا
این کوتاهی سبب بالا رفتن لگن در سمت کوتاه شده دیده می شود و به دنبال آن،اسکولیوز در ستون مهره ها شکل می گیرد و شروع اسکولیوز از ناحیه کمری- خاجی است.
ویژگی های اسکولیوز ساختمانی
۱٫ بافت نرم در سمت تقعر دچار کوتاهی می شوند.
۲٫ ایجاد تغییرات ساختمانی در مهره ها که شامل لبه دار شدن جسم مهره ای، اختلاف در اندازه لامیناها، پایه ها و زوائد عرضی است.
۳٫ تغییر شکل چرخشی ثابت در مهره های مربوطه که جسم مهره ای به سمت تحدب و زوائد شوکی مهره ها به سمت تقعر می چرخد..
توصیف برخی اسکولیوزها
۱٫ اسکولیوز مادرزادی
الف) گاهی مهره به صورت نیمه تشکیل شده و نصف آن وجود ندارد، به علت فضای خالی طرفی مهره ها به یک سمت خم می شوند.
ب) نقص یکطرفه در جداشدن مهره ها از یکدیگر
ج) نقص در تشکیل قسمت قدامی- جانبی مهره که منجر به بروز کیفواسکولیوز می شود.
۲٫ راست دستی( سمت غالب) و تاثیر آن روی ستون فقرات
الف) خستگی عضلانی و کشش رباط ها در سمت تحدب
ب) تحریک ریشه های عصبی در سمت تقعر
ج) عدم تعادل عضلانی که شامل کوتاهی عضلانی در سمت تقعر و طویل و ضعیف شدن عضلات سمت تحدب
۳٫ اسکولیوز در افراد مبتلا به فلج مغزی که در کودکان مبتلا به فلج مغزی می توان مشاهده کرد.
۴٫ اسکولیوز عادتی در کودکان سن مدرسه براثر تکرار و تداوم وضعیت غلط ایجاد می شود. نشستن کودک در وضعیت های صحیح، بسیار مشکل است و کودک با تکیه دادن به یک سمت و نشستن روی یک طرف، نشستن را برای خود راحت و قابل تحمل می کند. تکرار این وضعیت، به مرور زمان موجب تکامل اسکولیوز می شود. غیراز ضعف عضلانی، باید به عادات غلط نیز اشاره کرد، یعنی فرد به خاطر داشتن عادات غلطی مثل خم شدن به یک سمت و نوشتن در این حالت، یا نشستن یک طرفی، و یا حمل اجسام با یک دست و تکرار این کار ممکن است دچار اسکولیوز شود.
۵٫ اسکولیوز ناشی از نرمی استخوان
شایع ترین علت تغییرشکل جانبی با منشا خارجی است. نرمی استخوان در این افراد، قوس پشتی و قوس کمری در این افراد افزایش می یابد. ضعف عضلانی ناشی از نرمی استخوان و وضعیت غلط فرد، موجب توقف رشد جسم مهره در یک طرف و سپس ایجاد چرخش در مهره ها و تغییر شکل جسم مهره می شود.
۶٫ اسکولیوزهای کمری متحرک
اغلب در اثر فتق دیسک و کمر درد ایجاد می شوند و از اسکولیوزهای محافظتی محسوب می شوند.
۷٫ کیفواسکولیوز
حالتی که در آن اسکولیوز با افزایش قوس پشتی یا کاهش قوس کمری و یا گردنی همراه است، این تغییر شکل از موارد شدید محسوب می شود.
۸٫ لوردواسکولیوز
حالتی که در آن اسکولیوز با لوردوز همراه است، لوردواسکولیوز چرخش مهره را بیشتر و ظاهر تغییر شکل را بدتر می کند. عملکرد سیستم تنفسی را هم به میزان قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.
پیش بینی پیشرفت انحناها
انحناهای سینه ای( پشتی) بیشتر در معرض خطر پیشرفت هستند، در حالی که انحناهای کمری کمتر در معرض افزایش هستند. انحناهای پشتی- کمری به صورت بینابینی در معرض خطر پیشرفت قرار دارند. انحناهایی که بیشترین خطر پیشرفت( افزایش قوس) را داشته باشند، با بیشترین درجه چرخش به نظر می رسند، در صورتی که براساس یافته های برخی تحقیقات مشخص شده است که انحناهایی با درجات کمتر، چرخش زیاد مهره ای دارند. اندازه گیری چرخش تنه نشان می دهد که این چرخش، با چرخش مهره ارتباط دارد ولی ارتباط آن با درجه انحنا کمتر است.
انحناهای بیش از ۴۰ درجه که در مهره های کمری دیده می شوند، معمولا به طور ثابت یک درجه در هر سال افزایش می یابند. این میزان در دوران حاملگی می تواند بیشتر باشد. انحناهای زیر ۴۰ درجه، در افرادی که ساختمان اسکلتی آنها به بلوغ کامل رسیده است، ثابت می ماند.
عوارض ناشی از اسکولیوز
۱٫ درد
۲٫ اختلال در عملکرد قلبی-ریوی
۳٫ اختلالات عصبی
۴٫ اختلال در راه رفتن
۵٫ کاهش تحرک ستون فقرات